Βιβλίο ολόκληρο θα μπορούσε να γράψει κανείς αν μάζευε τα περιστατικά ρατσισμού από τους «Τούρκους», Γκατζάληδες και Τσιτάκηδες, κατά των Πομάκων στο νομό Ροδόπης και γενικά σε όλη τη Θράκη.
Πολύ λίγα από αυτά δημοσιεύουμε σήμερα για το νομό Ροδόπης.
Πληροφορηθήκαμε λοιπόν για ένα χωριό στον κάμπο της Ροδόπης, στο οποίο οι Πομάκοι αποτελούν πλέον την πλειοψηφία των κατοίκων, αφού κατέβηκαν εκεί μαζικά τις τελευταίες δεκαετίες ενώ οι τουρκοφανείς το έχουν εγκαταλείψει εκτός από λίγες οικογένειες. Αυτές όμως οι λίγες τουρκόφωνες οικογένειες που έχουν παραμείνει στο χωριό, απόγονοι των παλιών μπέηδων και τσιφλικάδων, που καταπίεζαν και τυραννούσαν επί οθωμανικής αυτοκρατορίας Πομάκους και Ρωμά, αρνούνται σήμερα με ρατσιστική μανία να δώσουν τα παιδιά τους σε Πομάκους. Το θεωρούν προσβολή στην καταγωγή τους και έτσι ή δεν τα παντρεύουν καθόλου ή τα δίνουν σε μουσουλμάνους άλλων χωριών, έστω και αν είναι παρακατιανοί.
Σε άλλο περιστατικό που μάθαμε, ένας νεαρός Πομάκος που ερωτεύθηκε μια μουσουλμάνα του κάμπου, ενώ μιλούσε μαζί της στο τηλέφωνο στα τουρκικά, του ξέφυγε μία μόνο πομάκικη λέξη. Η νεαρή μουσουλμάνα θύμωσε και τον ρώτησε ποια είναι αυτή η άγνωστη λέξη που της είπε. Ο Πομάκος απάντησε πως η λέξη αυτή λέγεται «μάικα» και σημαίνει μητέρα. Τότε η κοπέλα του έκλεισε το τηλέφωνο. Μετά από λίγες ημέρες και συνεχείς κλήσεις του Πομάκου προς την κοπέλα, απάντησε επιτέλους στο τηλέφωνο η μητέρα της μουσουλμάνας που είπε στο νεαρό Πομάκο πως «εμείς οι Τούρκοι δεν έχουμε τα κορίτσια μας για πέταμα». Ο Πομάκος απάντησε στην μητέρα με τα κατάλληλα «γαλλo-πομακικά», τα οποία δεν μπορούμε να αναπαράγουμε
Άλλος Πομάκος που κατέβηκε από την κοινότητα Οργάνης στον κάμπο, μιλάει για το πώς οι τουρκόφωνοι στο χωριό που αγόρασε σπίτι δεν τον βοηθούσαν καθόλου. Αγόρασε τρακτέρ και δεν ήξερε πώς να το λειτουργήσει, αλλά οι γείτονές του αρνήθηκαν να τον βοηθήσουν. Αναγκάστηκε έτσι και βρήκε βοήθεια από άλλους Πομάκους που είχαν κατέβει παλιότερα σε άλλα χωριά.
Επίσης, Πομάκος από τον Κέχρο παρατήρησε: πώς είναι δυνατόν οι Πομάκοι να είναι Τούρκοι, αφού οι Τούρκοι τα παλιά χρόνια είχαν όλα τα πλούσια χωράφια στον κάμπο ενώ οι Πομάκοι δεν είχαν ούτε ένα στρέμμα εκεί, αλλά αντίθετα ζούσαν και ζουν στα βουνά, παλεύοντας με τη φτωχή γη; «Για να ζει κάποιος απομακρυσμένος στο βουνό, θα πρέπει να μένει εκεί, γιατί φοβάται τη διοίκηση». Δηλαδή, οι Πομάκοι εγκαταστάθηκαν στα βουνά γιατί η Οθωμανική διοίκηση τους καταπίεζε και τους τρομοκρατούσε. «Οι γυναίκες μας για έναν αιώνα δεν είχαν δει στη ζωή τους θάλασσα», συνεχίζει την διήγησή του ο Πομάκος. Μόνο με την ελληνική διοίκηση μπόρεσαν οι Πομάκοι να δουν θάλασσα και να αποκτήσουν κάποια κτήματα στον κάμπο.
Τέλος, να θυμίσουμε δύο τουρκικές παροιμίες για τους Πομάκους, που δείχνουν τις οθωμανικές και σύγχρονες αντιλήψεις:
«Tahtadan maşa, Pomaktan pasa olmaz»
Όπως από το ξύλο δεν μπορεί να γίνει μασιά (λαβίδα για κάρβουνα), έτσι και από τον Πομάκο δεν μπορεί να γίνει Πασάς (ανώτερος αξιωματούχος/άνθρωπος). Δηλαδή, οι Πομάκοι είναι κατώτεροι και προορισμένοι να υπηρετούν τους Τούρκους
και
«Μısır unundan lokma, Pomaktan bey olmaz»
Όπως από το καλαμποκάλευρο δεν γίνεται λουκουμάς, έτσι και από τους Πομάκους δεν μπορεί να γίνει μπέης
Τεύχος 71, Φεβρουάριος – Μάρτιος 2014
